Allochtone kunstenaar hoort allochtone kunst te makenOnderzoek toont subtiele discriminatie in creatieve sector
| Type: | artikel |
|---|---|
| Auteur: | Maxie Eckert |
| Bron | De Standaard |
| Bron: | De Standaard |
| Publicatiedatum: | 30.10.2013 |
| Pagina(s): | 12 |
| Taal: | Nederlands |
| Raadpleegbaar: | in Muziekcentrum Vlaanderen (op afspraak) |
Artikel
Allochtone kunstenaar hoort allochtone kunst te maken'Wie van zijn origine net níet zijn handelsmerk wil maken, heeft het een pak moeilijker'
De culturele wereld is een blanke wereld. De weinige kunstenaars met een migratieachtergrond worden wel omarmd - op voorwaarde dat ze in de kunst hun migratieachtergrond gebruiken. 'Wat ze ook doen, ze geraken niet af van de labelallochtoon.'
Brussel
Een filmproducent met een Algerijnse achternaam krijgt tot zijn grote ergernis voortdurend opdrachten om televisiespotjes over diversiteit te maken. Een zilversmid met een Palestijnse vader hoort van journalisten dat haar werk er zo 'oosters' uitziet, hoewel ze haar voorwerpen zo functioneel mogelijk ontwerpt. Een schrijver vindt geen uitgeverij omdat hij over van alles schrijft, maar niet over hoe het is om in een Turks gezin op te groeien. Het zijn drie verhalen van jonge creatievelingen die van hun werk kunnen leven. En die moeten opboksen tegen wat van hen verwacht wordt: allochtone kunst.
Voor haar doctoraat tekende Annelies Thoelen, onderzoekster aan de Universiteit Hasselt, 26 verhalen op van kunstenaars met een migratieachtergrond. Ze werken in Brussel, Antwerpen of Gent. Ze maken muziek, ontwerpen mode of zijn beeldende kunstenaar.
'Kunstenaars van vreemde origine, of ze nu tot de eerste of tweede generatie behoren, zijn een erg kleine minderheid in de creatieve sector. Met maar 26 personen heb ik dus wel een heel goed beeld gekregen van de allochtone kunstenaars in Vlaanderen.'
Zo verschillend die kunstenaars en hun werk ook zijn, één ding kwam in elk diepte-interview bovendrijven. 'Geen enkele kunstenaar die ik gesproken heb, kan er omheen dat ze 'allochtoon' zijn. Ze dragen het als een vlag op hun voorhoofd. Ook al zouden ze het willen, ze geraken niet af van die label.'
Dat kunstenaars met een migratieachtergrond als 'anders' of 'speciaal' worden gezien, blijkt niet altijd in hun nadeel te spelen. Een deel van de kunstenaars zegt zelfs dat hun gemengde culturele achtergrond hen helpt bij hun werk, bijvoorbeeld bij het ontwerpen van modieuze hoofddoeken. Sommigen mixen in hun werk ook het beste van de twee culturen waarmee ze zijn opgegroeid. Zoals een dj die succes oogst met zijn combinatie van elektro- en balkanmuziek. Thoelen: 'Voor die groep is hun origine het handelsmerk, ze spelen ermee en onderscheiden zich ermee.'
Blanke middenklasse
Maar er is ook een andere grote groep kunstenaars die wél last heeft van de label 'allochtoon'. Thoelen: 'Wie van zijn origine net níet zijn handelsmerk wil maken, heeft het een pak moeilijker. Ook zij worden altijd in de allochtone hoek geduwd. Ook al willen ze méér bereiken dan alleen spotjes over diversiteit maken, of vinden ze het vervelend dat hun werk geïnterpreteerd wordt als oosterse kunst.' Thoelen beschouwt dat als een subtiele vorm van discriminatie. 'Openlijke discriminatie of racisme komt daarentegen in de culturele sector amper voor. Die sector heeft niet voor niets de naam links te zijn en open te staan voor diversiteit. Volgens mij slaat de slinger daardoor wel door: omdat er zo weinig kunstenaars met een migratieachtergrond zijn, zijn ze erg welkom - maar dan moeten ze alstublieft ook hun allochtone rol vervullen.'
Dat het publiek vooral uit de blanke middenklasse komt, net als de recensenten en de personen die over de cultuursubsidies beslissen, werkt die subtiele discriminatie in de hand, zegt Thoelen. 'Daar zal niet zo snel iets aan veranderen. Des te belangrijker is het dat jonge kunstenaars met een migratieachtergrond intussen wel almaar meer voorbeelden hebben, zoals de succesvolle choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui. Hij geeft zijn migratieachtergrond een plaats in zijn werk en in interviews, zonder zich in een hoek te laten duwen. Cherkaoui zegt dat hij het niet erg vindt dat hij als Arabier gezien wordt. Door zijn werk kan hij juist het stereotiepe beeld van "de Arabier" bijschaven.'
© 2013 Corelio
(Dit artikel wordt gepubliceerd met toestemming van de auteur en de uitgever)
Trefwoorden: culturele diversiteit, inclusie
